Hieronder vindt u antwoorden op de 10 meest gestelde vragen.
Toch niet gevonden wat u zoekt? Contacteer secretariat@iasregulation.be voor meer informatie.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________
FAQ
1) WAT KUNT U DOEN?
- Koop enkel exotische dieren of planten als je zeker weet dat je ze mag houden.
- Neem contact op met de regionaal bevoegde autoriteit over het houden van gezelschapsdieren die in de IUS-Verordening zijn opgenomen maar die je al in bezit had voordat de soort op de lijst kwam. Zo kan je een vergunning bekomen om het dier te houden. Zie ook vraag 6.
- Laat nooit exotische dieren vrij en zorg ervoor dat ze niet kunnen ontsnappen.
- Zorg dat exotische planten zich niet buiten je tuin verspreiden.
- Koop inheemse planten voor je tuin, vijver of aquarium.
- Gooi aquarium- of vijverplanten nooit in sloten, rivieren of meren. Gooi ze in de compostbak.
- Klik hier voor een brochure over het gebruik en de verwijdering van waterplanten.
- Heb je invasieve uitheemse soorten gezien in de natuur? Meld dit op een van onderstaande websites:
2) VALLEN UITHEEMSE SOORTEN DIE ZICH DOOR DE KLIMAATVERANDERING VAN NATURE VESTIGEN OOK ONDER DEZE VERORDENING?
Nee. Soorten die als gevolg van de klimaatverandering in de EU voorkomen, worden niet beschouwd als exoten. Zij steken geen ecologische grenzen over en komen niet in een volledig nieuwe omgeving terecht. Dit is een natuurlijk aanpassingsproces.
3) WAAROM STAAN SOMMIGE BEKENDE INVASIEVE UITHEEMSE SOORTEN, ZOALS JAPANSE DUIZENDKNOOP, NIET OP DE LIJST?
De lijst met voor de Unie zorgwekkende invasieve uitheemse soorten is niet volledig en omvat niet alle invasieve soorten die zich in Europa verspreiden. Sommige gekende invasieve uitheemse soorten staan niet op de lijst omdat er geen risicobeoordeling voor bestaat (zie tabblad “soorten”), omdat er in de risicobeoordeling nog informatie ontbreekt die de Verordening vereist, of omdat er onvoldoende bewijs is dat de soort aan de criteria voor opname voldoet. Voor Japanse duizendknoop is er op dit moment onvoldoende bewijs dat opname op de Unielijst de nadelige effecten van deze soort doeltreffend en op een kostenefficiënte manier zou verminderen, beperken of verzachten.
4) WAT ALS EEN INVASIEVE UITHEEMSE SOORT NIET OP DE UNIELIJST STAAT?
Het is aan elke lidstaat om invasieve uitheemse soorten te bestrijden die op zijn grondgebied voorkomen maar niet op Europees niveau zijn opgenomen. Bovendien kunnen lidstaten invasieve uitheemse soorten op een nationale lijst plaatsen, en passende maatregelen bepalen overeenkomstig artikel 12 van de IUS-Verordening. In België staat deze procedure beschreven in het samenwerkingsakkoord.
5) MOET ELKE UITHEEMSE SOORT WORDEN UITGEROEID?
Nee. Uitheemse soorten zijn alleen zorgwekkend als ze een negatief effect hebben op de biodiversiteit, de ecosysteemdiensten en de economie. Alleen in die omstandigheden worden ze invasieve uitheemse soorten genoemd.
Als een soort op de lijst met voor de Unie zorgwekkende invasieve uitheemse soorten staat, zijn lidstaten verplicht om beheersdoelstellingen op te stellen voor de soorten die al op hun grondgebied aanwezig zijn. De beheersdoelen omvatten uitroeiing, maar ook indamming (de soort beperken tot één gebied, ongeacht het aantal individuen) of beheersing (het aantal individuen onder controle houden). Maar ook niets doen behoort tot de mogelijkheden als er geen (kosten)effectieve manier is om de soort te bestrijden.
Wanneer een soort van de Unielijst voor het eerst op het grondgebied voorkomt, moet het land deze volledig en definitief uitroeien.
6) KAN IK EEN EXOTISCHE SOORT OP DE LIJST VAN DE IUS-VERORDENING ALS HUISDIER HOUDEN?
Particuliere eigenaars van gezelschapsdieren die hun dier al hadden voordat de verordening van kracht werd, mogen hun huisdier houden tot het einde van het natuurlijke leven van dat dier, op voorwaarde dat het niet kan ontsnappen en zich niet kan voortplanten. Je mag het dier enkel vervoeren voor zijn of haar welzijn, bijv. een bezoek aan de dierenarts of dierenhotel, of als je verhuist.
Het is niet nodig om je dier te steriliseren of castreren, maar het is je verantwoordelijkheid om te voorkomen dat het zich kan voortplanten. De IUS-Verordening vereist niet dat je een vergunning hebt om het dier te houden, maar dit kan onder een andere wetgeving wel verplicht zijn. Raadpleeg de website van de bevoegde autoriteiten om ervoor te zorgen dat je aan alle wetgevingen voldoet.
Vlaanderen: https://www.natuurenbos.be/
Wallonië: https://spw.wallonie.be/
Brussel: https://leefmilieu.brussels
7) WAT KUNT U DOEN ALS U EEN OP DE LIJST VERMELDE SOORT IN HET WILD ZIET?
Als burger kan je de invasie van lijstsoorten helpen indammen door je waarnemingen te melden in het surveillancesysteem van de bevoegde autoriteiten. Voeg indien mogelijk een digitale foto toe.
Waarnemingen kan je melden via:
- http://waarnemingen.be
- http://observations.be
- http://biodiversite.wallonie.be/liste-invasives
- https://www.inaturalist.org/projects/invasive-alien-species-of-union-concern
8) MOET BELGIË OOK INGRIJPEN VOOR SOORTEN DIE IN BELGIË NIET INVASIEF KUNNEN WORDEN?
Ja. Sommige soorten kunnen in België onschadelijk zijn, of zelfs een economisch of cultureel voordeel bieden, maar in andere gebieden ernstige problemen veroorzaken. Afwijkingen toestaan op geografische basis is geen optie, omdat een van de hoekstenen van de Europese Unie de gemeenschappelijke markt is, die het vrije verkeer van goederen garandeert.
De Europese Unie kan geen rekening houden met regionale variatie in invasiviteit: wanneer een uitheemse soort op EU-grondgebied binnenkomt, kunnen we verspreiding of transport naar andere lidstaten, en dus omgevingen waar kolonisatie wel mogelijk is, niet uitsluiten. Bovendien hebben we in deze tijden van klimaatverandering geen garantie dat deze exoten niet invasief kunnen worden op plaatsen waar ze op dit moment nog geen probleem vormen voor het ecosysteem.
9) WORDEN DE VOOR DE UNIE ZORGWEKKENDE INVASIEVE UITHEEMSE SOORTEN VOLLEDIG VERBODEN? WAT ALS EEN INVASIEVE UITHEEMSE SOORT IN ZIJN GEBIED VAN HERKOMST MET UITSTERVEN WORDT BEDREIGD? OF ALS ER SPRAKE IS VAN EEN BIJZONDERE MEDISCHE WAARDE?
De IUS-Verordening biedt ruimte voor enkele uitzonderingen. Deze uitzonderingen maken de activiteiten mogelijk van instellingen die zich bezighouden met ex situ instandhouding (de instandhouding van een soort buiten het land van herkomst), onderzoek of medicinale toepassingen van bepaalde soorten op de lijst. Zij kunnen bij hun lidstaat een vergunning aanvragen. Ander gebruik kan eveneens worden toegestaan, maar alleen in uitzonderlijke gevallen, om redenen van dwingend openbaar belang, waaronder redenen van sociale of economische aard. In alle gevallen moet de insluiting van de soort onder gecontroleerde omstandigheden worden gegarandeerd.
10) HOE ZIT HET MET COMMERCIËLE VOORRADEN VAN UNIELIJSTSOORTEN? BIJVOORBEELD DIERENSPECIAALZAKEN EN TUINCENTRA?
De Verordening bevat overgangsbepalingen voor commerciële voorraden. Commerciële eigenaars hebben 12 maanden de tijd om hun voorraad uit te putten, bijvoorbeeld door de verkoop van die soorten aan niet-commerciële eigenaars. Zij kunnen op hun beurt de soort tot het einde van hun natuurlijke leven houden, op voorwaarde dat zij de soorten onder gecontroleerde omstandigheden houden en vervoeren en dat ze alle passende maatregelen treffen om ontsnappen of voortplanten te voorkomen. Na de overgangsperiode van 12 maanden moeten eventuele resterende voorraden worden vernietigd of overgedragen aan een instelling die door de Belgische autoriteiten vergund is om de soort te houden.